Milinda Prashna

2014.03.19 – මිලින්ද මොරගොඩ
කම්කරුවා යැයි ස`දහන් වනවිට මැවෙන ප‍්‍රතිරූපයක් ඇත. බොහෝ දුරට උඩුකය වැස්මක් නැත. අත පය දැඩිය. ඒවා දහඩියෙන් පෙ`ගී තිබේ. වෙහෙසී වැඩකිරීමෙන් පදම් වූ බවක් බැලූ බැල්මට පෙනේ. එවැනි වැඩකරන ජනතාවක් සිටි පහුගිය සියවස කම්කරුවන්ගේය. කෘෂිකාර්මික සහ කාර්මික යුග වලදී ශ‍්‍රමයට ලැබුණ වටිනාකමක් තිබිණ. ගොවිපොලේ දී හා කම්හලේ දී වැඩිම ගෙවීමක් ඉල්ලා සිටියේ කාය ශක්තිය සහිත වැඩිපුර වැඩ කරන්නට හැකියාව ඇති පුද්ගලයන්ය. කාන්තාවගේ සියුමැලි බවට කම්හලේ දී හිමි වූයේ සීමිත තැනකි. මේ සියල්ල පරදවා කම්කරු ශ‍්‍රමය සම්බන්ධ අලූත් භාවිතාවක් ජාත්‍යන්තරය පුරා පැතිරෙමින් තිබේ. එළැඹෙන යුගය තාක්ෂණයටය. එකී ප‍්‍රවනතාව අනුව කම්හලේ ගොවිපොලේ ශ‍්‍රම අයිතිය වැඩකරන ජනතාවට අහිමි වෙමින් තිබේ. එය සිදුවූයේ කෙසේද? එයට මුහුණ දෙන්නේ කෙසේ ද යන සංවාදය අද වැදගත්ය.
ලෝකය දියුණුවන විට බර වැඩ වෙනුවෙන් යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර නිෂ්පාදනය කරන්නට සමත් විය. වරාය, ගුවන්තොටුපොල වැනි තැන් වල භාණ්ඩ මෙහෙයුම කරන්නේ් තාක්ෂණික දැනුම ඇති පුද්ගලයෙකු මෙහෙයවන යන්ත‍්‍ර කිහිපයකි. කාර්ය ඉක්මනින් කරන්නට හැකියාව ලැබී ඇත. කාර්යක්ෂමතාව සහ ඵලදායීතාව යන සංකීර්ණ මිණුම් ද`ඩු ද ව්‍යවහාරයට එකතු වූයේ ඒ අනුවය. ලෝකය පුරා තාක්ෂණය පැතිරෙයි. කම්කරුවන් දහස් ගණනක ගේ සේවය වෙනුවෙන් කම්හල්වල කාර්ය රොබෝවරුන්ට පැවරේ. වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් ගැන කතාකරන්නේ නැති ලක්ෂ ගණන් රොබෝවරු කම්හල්වල දිවා රාත‍්‍රිය නොතකා වැඩ කරති.
මෙම පරිවර්තනය අතර මැද කාලය තුළ කම්කරුවා වෙළ`ද පොලක සුලූ කාර්යක් ඉටුකරන සහ තවත් අවස්ථාවක ආයතනයක් පිරිසිදු කරන මට්ටමට සේවාදායක තැනකට පත්විය. එහි දී කම්කරුවාට තරම් අවධානයක් සේවා යුගයේ වැඩකරන ජනතාවට ලැබුණේ නැත. අද වන විට ශ‍්‍රම යුගය, සේවා දායක යුගය හරහා බුද්ධිය මෙහෙයවන ශ‍්‍රම පරම්පරාවකට ගමන්කරමින් සිටී. පරිගනක තාක්ෂණයෙන් යුතු මෙවලම මෙහෙයවන්නට දැනුම නැති නම් වරායට පැමිණි නැවක බඩු හිස් කරන්නට හැකියාවක් අද නැත. කම්කරුවාගේ ගමන තුළ සිදුවූ පරිවර්තනය එයයි.
ගොවිපොලක හෝ කම්හලක අද වැඩකරන්නෝ නැත. ඒවායේ සේවයේ නිරත යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර වලින් වැඩගන්නට දන්නා අයයි. විශේෂිත ඇ`දුමකින් සැරසී පිරිසිදුව කාර්යක්ෂමව යන්ත‍්‍ර මෙහෙයවන්නට මෙම කණ්ඩායම සමත්ය. කම්කරු අයිතීන් නැති මෙම පැලැන්තිය උසස් ආර්ථික රටාවක් ඇති සමාජ වල පොදුවේ දැකිය හැකි තත්ත්වයකි. තව දුරටත් කම්කරුවන් නොවන හො`ද සමාජ ජීවිත ඇති සහ තාක්ෂණික අවබෝධය ඇති මෙම කණ්ඩායම ඉහළ ආදායම් උපයන රටවල යන්ත‍්‍ර මෙහෙයවන අලූත් බලයක් හිමි කණ්ඩායම බවට පත්ව තිබේ. කම්කරුවන් නොවන මෙම කණ්ඩායමට කම්කරු අයිතීන් ගැන කතා කරන්නට හැකියාවක් නැත. කම්කරු අයිතිය වෙනුවට සටන් කරන වෘත්තීය සමිති ගොඩනගන්නට මෙම උසස් තාක්ෂණික අවබෝධයක් ඇති පිරිසට හැකියාවක් නැත. කම්හලක පරිපාලනයේ කොටස්කරුවන් බවට පත්ව ගෞරවයක් ඇතිව එදිනෙදා කාර්ය මෙහෙයවන මෙම වෘත්තිකයන්ට ආයතනයේ පැවැත්ම ගැන හො`ද අවබෝධයක් තිබේ. ආයතනය තර`ගකාරීව පවත්වාගෙන යන්නට කැපවූයේ නැති නම් එයින් ආදායමක් උපයාගත නොහැකිව ආයතනය පමණක් නොව තම ජීවිතය ද අවදානමකට ලක්වන බව ඔවුහු අවබෝධ කරගෙන සිටිති. මේ අනුව ආයතනයේ හිමිකරුවන් සහ වැඩකරන ජනතාව අතර අද අවබෝධාත්මක ගිවිසුම් ඇතිවෙමින් තිබේ. වර්ජනය වෙනුවට සාකච්ඡාව හා අදහස් හුවමාරුව ඉතාම වැදගත් තැනට පැමිණ ඇත.
ශ‍්‍රී ලංකාව ද ගමන් කරමින් සිටින්නේ මෙම ස්වභාවය දෙසටය. සමාජ ගෝලීයකරණයේ කොටස්කරුවන් වන අපට ලෝකයේ පවතින තත්ත්වයෙන් මිදී කාර්ය හුදෙකලාව කරගෙන යා හැකියැයි ප‍්‍රකාශ කළ නොහැක. කම්කරුවන් නැති, ආයතන පොදු අවබෝධය සහිතව සැලැස්මකට අනුව පවත්වාගෙන යන සමාජයකට ඉහළ ප‍්‍රතිලාභ හිමිවෙයි. මැදි ආදායම් රටක සිට ඉහළ ආර්ථිකයක් ඉලක්ක කරන අපට මෙම ස්වභාවය අවබෝධ කරගෙන එයට අනුව ආකල්ප හැඩගසා ගැනීම අද ඇති පුලූල් වගකීමකි.

12/03/2014 – මිලින්ද මොරගොඩ

මිනිහාත් හදා ගෙන රටත් හදාගනිමු යන පණිවුඩය රටට දුන්නේ අපවත් වී වදාල අති පූජ්‍ය මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ මහ නාහිමියන්ය. මිනිහා හදන්නට ගන්නා වෑයම කොපමණ දුරට සාර්ථක වී තිබේදැයි විමසා බලන්නට අවශ්‍යය.  කොළඹ පැල්පත්වාසී දරුවෙකුට අලූත් පාවහන් යුගලක් ලැබිණ. දරුවා එය තම හිස තබන කොට්ටය යට තබාගෙන නිදාගත්තේ පාවහන් පැළැ`ද පාසලට පිය නගන සිහිනය දකිමින්ය. නමුත් දරුවාගේ තාත්තා මේ සිහිනය වෙනත් ආකාරයකට දකිමින් සිටියේය. තමන්ට හි`ග පාඩු වූ මුදල පියවා ගත්තේ දරුවාට ලැබුණ පාවහන් යුවල නැවත අන් කෙනෙකුට විකුණමින්ය. කාන්තා සංවිධානයකින් ලැබුණ මහන මැෂිම දින කිහිපයක් යන්නට කලින් සුළු මුදලකට විකුණා යළි පුරුදු ජීවිතයට හුරු වූ කාන්තාවක් ගැන තොරතුරක් ද යන මෙම කරුණු රජයේ නිලධාරියෙකුගෙන් දැනගන්නට ලැබුණ තොරතුරුය. ධීවරයයන්ට දෙන ඉන්ධන සහනාධාර කූපන් මුහුදක් නැති නගර වලදී භාවිතා කර ඇති බව ජනපති තුමා සිය සජීවී ජනහමුවේදී ස`දහන් කළේය. අද ඊයේ සිදුවූවක් නොවේ. හාල් කූපන් පත උකස් තියා පාන් රාත්තලක් මිලදි ගත් අවස්ථා ගැන එදවස ද කියැවිණ. මේ සිද්ධි පෙන්වන්නේ දුගී දුප්පත් ජනතාවට ලැබෙන සහනාධාර වලින් කොටසක් අපේක්ෂිත අරමුණ ඉටු නොකරන බවය. නමුත් සහනාධාර සංස්කෘතියේ අවසානයක් නැත.

පවතින දේශපාලන ක‍්‍රමය තුළ මහජන කැමැත්ත දිනා ගන්නට නොයෙකුත් උපක‍්‍රම භාවිතා වෙයි. ජනතා නායකයින් තමන්ට දර්ශනයක් සකස්කර ගත යුතුය. එම දර්ශනය ජනතාව සමග බෙදා හදා ගන්නට අවශ්‍යය. පොදු ජනතාව එය තමන්ගේ දර්ශනය කරගැනීමෙන් ජනතා නායකයෝ බිහිවෙති. දර්ශනයක් සකස්කර ජනතාව සමග සංවාදයක් ගොඩනගාගන්නට නොවෙහෙසෙන ඇතැම් දේශපාලනඥයන්ගේ පහසු මාර්ගය වී ඇත්තේ ජනතාවට අස්වැන්න නෙලාගැනීමට කෙත් වතු අස්වද්දන ක‍්‍රමයකට ඇතුලූ කරනු වෙනුවට එදා වේල පිරිමසා ගන්නට යමක් අතමිට මොලවා මනාපය දිනා ගැනීමයි. එම ක‍්‍රමය දේශපාලනඥයන් අනුගමනය කරන බව දන්නා පොදු ජනතාව අතරින් යමෙකු ද දේශපාලනඥයන්ට සමීප වෙන්නේ යමක් ලබා ගැනීමේ අරමුණෙන් විනා රට දියුණු කරන සැලැස්මක් ඇති නායකත්වය කෙරෙහි ප‍්‍රසාදයෙන් නොවන බව පෙනේ.

මේ නිසාම ජන්ද පොරොන්දු මැතිවරණ වේදිකාවේ බලවත් තුරුම්පු බවට පත්ව ඇති අතර බලයට පත්වන ආණ්ඩු සහනාධාර ක‍්‍රම මත ජනතාව ජීවත් කරන ප‍්‍රතිපත්ති සම්පාදනයට වෙහෙසෙති. අවසානයේ දී රටත් ජනතාවත් පමණක් නොව රට කරවන පාලකයන් ද මෙයින් හෙම්බත්ව සිටින බව පැහැදිලිව පෙනේ.

ශ‍්‍රී ලංකාව නිදහස ලබන විට හො`ද ආර්ථික පදනමක් ඇතිව සිටි රටකි. අධිරාජ්‍යවාදී පාලකයන් ආණ්ඩුවේ වියදමින් ජනතාව නඩත්තු කළේ නැත. වෙළ`ද පොල අනුව එයට ගැලපෙන නිෂ්පාදනයක් කළ අතර මෙරට ආර්ථිකය ජාත්‍යන්තරයට විවෘත වූයේ එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. නමුත් නිදහස ලැබීම සමග බලයට පත් ආණ්ඩු අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍ය, ප‍්‍රවාහනය සහ ආහාර පාන වශයෙන් සියලූම දේ වෙනුවෙන් මහජනතාවට සහනාධාර දෙන පාලන ක‍්‍රමයකට ඇතුලූ වූහ. අද වන විට රට මැදි ආදායම් රටක තත්ත්වයට පත්ව ඇතත් නිවාස, විදුලිය, ප‍්‍රවාහනය සහ ආහාර පාන වෙනුවෙන් වියදම් කරන්නට ආණ්ඩුවට සිදුව තිබේ. මෙම වියදම අවසානයේ  දී මහජනතාව ගෙන් අයකරන බදු වලින් පියවා ගනී.

මෙරට ජීවත්වන  වැසියන්ගෙන් යම් කොටසක් මෙම සහනාධාර වලට ඇබ්බැහි වී ඇත. යමක් දෙන්නට තැත් නොකරන පුද්ගලයා නායකයෙකු නොවේ. යැපෙන මානසිකත්වයක සිටින හෙයින් කොතැනින් හෝ නොමිලයේ ලැබෙන දෙයක් තමන්ගේ එදිනෙදා අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් උපයෝගී කරගන්නට කැමැත්තක් දක්වති. රට හදන්නට නම් මිනිහා හදා ගන්නට අවශ්‍ය බව මෙයින් පැහැදිලිය. සහනාධාර සහ බඩු මුට්ටු බෙදමින් දේශපාලනය කරන ස්වභාවය වෙනුවට යථාර්ථය දක්වා රටට නිසි සැලැස්මක් ඇති කරගන්නා වගකිමක් අපට ඇත.

  05/03/2014 – මිලින්ද මොරගොඩ

රටවලට හිමි සාගර සීමා නීර්ණය කිරීමේ ජාත්‍යන්තර සමුලූව අනුව ශ‍්‍රී ලංකාවට හිමි මුහුදු සීමාව ඉදිරියේදී තවත් පුලූල් වනු ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සමග එයට අවශ්‍ය පසුබිම වෙනුවෙන් ඉක්මනින් ක‍්‍රියාත්මක විය යුතුව තිබේ. වසර තිහක කාලයක් යුද ගැටුම් මැද පැවැති ශ‍්‍රී ලංකාවට මහ මුහුදෙන් ප‍්‍රයෝජන ගන්නට ඇති අවස්ථා සීමිත විය. ආරක්ෂාවට බලපෑ හේතු සාගර සම්පත් ගවේශනයට අවහිරයක් වූ බව ස`දහන් කළ යුතුය. පරිවර්තනයකට ලක්වන ලෝකය තුළ ශ‍්‍රී ලංකාවට හිමිකර ගත හැකි අවස්ථා ගැන අලූතින් සිතන්නට අවශ්‍යය. සාගරය සම්පත් බහුල ආකරයක් නමුත් එහි සම්පත් සීමාවන බව ද පර්යේෂකයන් අනාවරණය කරයි.
ලෝකයෙන් සියයට හැත්තෑ එකක් සාගරයෙන් වටවී තිබේ. එහි පවතින ආර්ථික සහ ජීව විද්‍යාත්මක වටිනාකම කොපමණදැයි තවමත් නිශ්චිතව අනාවරණය කරගෙන නැත. මුහුද රැකියා උල්පතකි. ආර්ථික වර්ධනයට පදනමකි. ආහාර, බලශක්තිය සහ නොයෙක් අමුද්‍රව්‍ය සපයමින් ලෝකයේ පැවැත්මට දක්වන දායකත්වය ඉතාමත් සුවිශේෂී එකකි. ලෝකය පුරා හුවමාරුවන භාණ්ඩ වලින් සියයට 70 ක් මෙහෙයවන්නේ මහ මුහුදෙන්ය. පර්යේෂකයන් පෙන්වන ආකාරයට ගොඩබිම ජීවත්වන ජනතාවගේ ක‍්‍රියාකාරීත්වයෙන් මහ මුහුද දුෂණය වෙමින් තිබේ. නිති පතා අතිවිශාල කසල ප‍්‍රමාණයක් මුහුදට එකතු වෙයි. දිරාපත් නොවන සහ මුහුදු ජීවීන්ගේ පැවැත්මට අහිතකර රසායන එකතුවන බරපතල විනාශකාරී දේය.  මහ මුහුදේ පැවැත්මට එය බාධාවක් වන ලකුණු පෙන්නුම් කර ඇත. සාගරය ආශ‍්‍රිතව කරන පර්යේෂණ, සමුදුරු කර්මාන්ත ආශ‍්‍රිත ව්‍යාපාර, සංචාරක කටයුතු ආදී සියල්ල ලෝකයේ තිරසාර පැවැත්මකට දායක වෙයි. දේශපාලන, සමාජ සහ පරිසර හිතකාමී පැති වලින් සලකා ජාතික සහ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සාගරයේ පැවැත්ම අරභයා තීන්දු ගැනීමට සිදුවී තිබේ. විද්වතුන් පෙන්වා දෙන ආකාරයට මහා සමුද්‍රය උවමනාවෙන්ම විනාශය කරා ගෙන යන්නට ගොඩබිමෙහි ජීවත්වන ජනතාවට උවමනාවක් නැත. නමුත් නොසැලකිල්ල, ආර්ථික අවශ්‍යතා සහ එහි ආරක්ෂාවට තීන්දු ගැනීමේ  ඇති උදාසීනබව හමුවේ මහ මුහුද සතු සැ`ගවී ඇති අප‍්‍රමාණ සම්පත් නොදැනුවත්වම විනාශ වෙමින් තිබෙන බව පර්යේෂකයෝ පෙන්වා දෙති.
මුහුදු වෙරළට මීටර් සියයක් නුදුරින් ජීවත්වන ලෝක ජනගහනය බිලියන තුනක් බව ද ජාත්‍යන්තර දත්ත පෙන්වා දෙයි. ඉදිරි වසර දහය ඇතුලත මෙම ජනගහනය දෙගුණයක් වනු ඇත. අවුරුද්දක් පාසා ඇමරිකානු ඩොලර් ටි‍්‍රලියන තුනක ධනයක් සාගරයෙන් බිහි කරන බව දැක්වෙයි. වෙරළ අවට ජීවත්වන දුප්පත් ජනතාවට මෙම ධනයෙන් ඉතිරි කර ඇත්තේ මොනවාද? සාගර සම්පත් අතරින් වෙරළබඩ කලාපයේ ජීවත්වන ජනතාව ගේ වැඩිම උනන්දුව ධීවර කර්මාන්තයයි. ලෝක බැංකුවට අනුව අවුරුද්දකට අල්ලන මසුන් ප‍්‍රමාණයේ වටිනාකම ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 50 ඉක්මවයි. නිසි කළමණාකරණයකින් තොරව කරන මසුන් ඇල්ලීමේ ක‍්‍රම හෙයින් වේගයෙන් මත්ස්‍ය ගහනය සීමා වෙමින් තිබේ. ඉදිරි වසර දහය අවසන් වන විට වෙරළබඩ වෙසෙනු ඇතැයි විශ්වාස කරන බිලියන හයක පමණ ලෝක ජනගහනයේ වෘත්තීය අවස්ථා සීමාවීම සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
මෙම කරුණු සලකන විට දුපතක ජිවත්වන සහ විශාල මුහුදු තීරයක් හිමි ශ‍්‍රී ලංකාවට පැවරෙන වගකීම සුවිශේෂීය. ලෝකයේ අන් රටවල් සීමාවකින් තොරව මසුන් අල්ලන බව දක්වන නමුත් මෙරට මුහුදු සීමාවේ දී අවශ්‍ය පමණට හෝ මසුන් අල්ලා ගන්නේ නැත. මෙරට සාගර කලාපය හරහා නාවික මාර්ග සකස්ව ඇත. ඒවායෙන් සිදුවන හානි මෙරටට පමණක් නොව ජාත්‍යන්තරයටත් තර්ජනයකි. ඉදිරි වසර දහය තුළ මෙරට නාගරීකකරණය සහ මුහුදු වෙරළ ආශ‍්‍රිත ජනගහනය වැඩිවීම රටට ආර්ථික සහ සමාජයීය වශයෙන් බලපාන්නේ කෙසේ ද යන්න අවධානයට ගත යුතුය. නොයෙක් රටවල් මුහුද මැද සහ මුහුද පත්ලේ ජීවත්වන සමාජ ගැන සාකච්ඡා කරයි. ගොඩබිම ජීවත්වන අපට විශාල සාගරය ප‍්‍රයෝජනයට ගැනීමේ මෙම අලූත් පැති ගැන සිතන්නට සිදුවෙයි. මේ සියල්ල අළලා රටට අවශ්‍ය ප‍්‍රතිපත්ති තීන්දු ගැනීමට බලවත් සහ විද්වත් යාන්ත‍්‍රණයක් සකස් විය යුතුව තිබේ.