දේශපාලකයා මගුලට මරණෙට බෙදන්නේ ඔහුගේම සල්ලිද?

ප්‍රතිචාරයක් ලබාදෙන්න

milinda-prashna

2018/07/25 – ලංකාදීප

දේශපාලනඥයන්ගේ මුදල් ගනුදෙනු ගැන හෙළිදරව් වන කරුණු වලින් ජන සමාජය විමතියට පත් වී තිබේ. එක සිද්ධියකින් විශාල අනාවරණයක් කරන විට අනෙක් දවසේ ඊටත් විශාල ආන්දෝලනයක් ප‍්‍රතිවාදියෙකු වෙත එල්ලවෙයි. එතැනින් මෙතැනින් කියැවෙන දේ අනුව සමස්ථ ව්‍යුහයම ජරාජීර්ණ වී ඇත. බලය ඇති සහ බලය නැති පාර්ශව දෙක අතර වැඩි වෙනසක් නැත. ජනතා නායකයෝ හොරු බව හෙළිදරව් කෙරේ. දුෂිතයෝ බව කියති. මහා පරිමාන වංචාකරුවන්ය. දේශපාලන ව්‍යාපෘති වෙනුවෙන් අයථා අන්දමට ධනය උපයා ගෙන තිබේ. සිද්ධි ගැන පරීක්ෂණ මෙහයවන අතර විශේෂ අධිකරණ පවා ඇතිකර නඩු විභාග කරන සූදානමක් ඇත.

සෑම පැත්තකින්ම, සෑම දේශපාලනඥයෙකුටම පාහේ චෝදනා නැගෙන විට සිදුවන්නේ කුමක්ද? යේසුස් ක‍්‍රිස්තුස් වහන්සේ කරන ලද ප‍්‍රසිද්ධ ප‍්‍රකාශයක් මෙහි දී සඳහන් කළ හැකිය. යුදෙව් ජාතික කාන්තාවක වූ මද්දලාවේ මරියා ගල් ගසා මරා දැමීමට තිරණය වී තිබුණු බව බයිබලයේ කියැවෙයි. ‘‘පාපයක් කර නැති පුද්ගලයා පලමු ගල් පහර ගහන්න’’ ගල් අතැතිව සිටි ජනී ජනයාට යේසුස් ක‍්‍රිස්තුස් වහන්සේ ප‍්‍රකාශ කර ඇත. ජනයා අතර පාපයක් නොකළ කිසිවෙකු නොසිටි බව ඉතිහාසය වාර්තා කරයි. ශ‍්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනයේ පවතින බරපතල තත්ත්වය එයට නොවෙනස්ය. යතාර්ථය කෙරෙහි අපගේ අවධානය යොමු කළ යුතුය. පාපයක් නොකළ අය නැත. චෝදනා එල්ල කරන අය පිරිසිදු චරිත වශයෙන් දැක්විය හැකිද? චෝදනා එල්ල වූවෝ ඒවා පැත්තකින් තබා ප‍්‍රතිවාදීන්ට ගැරහීම සාධාරණද? මෙරට දේශපාලනඥයන්ගේ ජීවිත, පැවැත්ම සහ ඡන්ද දායකයන් සමග පවතින සම්බන්ධතා රහසක් නොවේ. දේශපාලනයේ දී ධනය හුවමාරු වන තරම ගැන ජනතාවට අවබෝධයක් ඇත. මහා ඝෝෂාවක් ඇති කර එක් අයෙකු හෝ දෙන්නෙකු තෝරා ගෙන විනාශ කිරීම සාධාරණ උත්තරයක්ද? පවතින ක‍්‍රමය නිවැරදි කරන්නට එයින් ලැබෙන පිටිවහල කුමක්ද?

සියළු දේශපාලනඥයෝ ආදායමට වඩා වියදම් කරති. මෙම මුදල් ලැබෙන්නේ කොතැනින්ද? මුදල් ඇති අය පමණක් දේශපාලනය කළ යුතු නැත. ඉඩම් හිමි, ධනවත් පුද්ගලයන් පමණක් දේශපාලනයට සිමා විය යුතු නැත. ඡන්දයකට මුදල් නැති අපේක්ෂකයන් අනුගමනය කරන ක‍්‍රම සාධාරණීකරනය කරන ක‍්‍රමවේදයක් රටට අවශ්‍යය. ලෝකයේ කොතැනක හෝ දේශපාලනඥයන්ගේ ගනුදෙනු යුක්ති සහගත කරන සැලැස්මක් නැත. නමුත් දේශපාලනඥයන්ගේ ආදායම හා වියදම ප‍්‍රසිද්ධ කර විනිවිද පෙනෙන දේශපාලනයකට මග හදුන්වා දෙන්නට යම් ප‍්‍රමාණයකට උත්සාහ කර තිබේ.

දේශපාලනඥයන්ට දුෂිතයන් යැයි චෝදනා කරන ජන සමාජය, දේශපාලනඥයන්, කොතැනකින් හෝ උපයා ගන්නා ධනය වියදම් කරන ආකාරය ඉවසීම ගැන ද ප‍්‍රශ්නයක් ඇත. පාක්ෂිකයන්ගේ මරණයට, මගුලට දේශපාලනඥයෝ වියදම් කරති. එහි පක්ෂ විපක්ෂ බේධයක් නැත. ජන දුක නිවන්නේ කීයක් හෝ අත මිට මෙලැවීමෙන්ය. ස්වභාවික විපත් අවස්ථාවක, ඡන්ද දායකයන්ට මොනවා හෝ රැගෙන එන්නේ ආසන්න දේශපාලනඥයාය. ප‍්‍රාදේශීය සභාව, පලාත් සභාව හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ මැති ඇමැතිවරු බෙදන්නේ කොතැනින් කෙසේ උපයා ගත් මුදල් දැයි නොදන්නා අතර කිසිවෙකු එම ආධාර කළු මුදල් යැයි ප‍්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැත. පෙලපාලි යන්නේ, රැස්වීම් සංවිධානය කරන්නේ ඒවාට අවශ්‍ය පෝස්ටර් බැනර් මුද්‍රණය කරන්නේ ද නොයෙක් මාර්ග වලින් හම්බ කරන ධනය බව දැක්විය යුතුය. මැතිවරණයක් ප‍්‍රකාශයට පත් කළ විට ජන මාධ්‍යයේ පළ කරන දැන්වීම් ප‍්‍රමාණය හා ඒවාට වියදම් කළ යුතු අති විශාල ධනය කිසිම අපේක්ෂකයෙකු ගේ සාධාරණ ඉපැයීම් නොවේ. දේශපාලනඥයන්ට ගල් ගහන්නට සූදානම් වන ජන සමාජයත්, ජන මාධ්‍යයත් මෙම පැති ගැන විශාල සංවාදයක් ඇරඹිය යුතුය. ධනය උපයා ගත් අන්දම විනිවිද පෙනෙන ක‍්‍රම දේශපාලනඥයන්ට හා දේශපාලන පක්ෂ වලට අනිවාර්ය කිරීම ඉතාම වැදගත්ය. දුෂිත, වංචාකාර නායකයන් වරද කරන්නට යොමු කර පසුව ඔවුන්ට ගල් ගැසීම යුක්ති සහගත නැත. වැරදි නිවැරදි කරන විනිවිද පෙනෙන ප‍්‍රතිපත්ති හදුන්වාදීම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ පැවැත්ම උසස් කරනු ඇත.

 

 

ජනතා විශ්වාසය නැතිකර ගත්තෝ

ප්‍රතිචාරයක් ලබාදෙන්න

milinda-prashna

2018/07/18 – ලංකාදීප

විශ්වාසය ඉතාම වැදගත් සාධකයකි. සමාජයේ පැවැත්ම උදෙසා එකිනෙකා කෙරෙහි පවතින විශ්වාසය හා ගෞරවය සෑහෙන මෙහෙවරක් කරයි. ඇමරිකාවේ ගැලප් පර්යේෂණ ආයතනය එරට ව්‍යුහ අතරින් වඩාත්ම විශ්වාසදායක කොටස කුමක් ද යන්න හඳුනා ගැනීමට පර්යේෂණයක් කළේය. එයට අනුව ආරක්ෂක අංශය ඉතාම ඉහළ විශ්වාසයක් ජන සමාජය තුළ දිනා ගැනීමට සමත්ව ඇති බව තහවුරු වී තිබේ. දෙවැනුව පොලිසිය හා තුන්වැනුව දේවස්ථානය විශ්වාසය දිනාගත් ආයතන වශයෙන් දක්වන බව සඳහන් කළ යුතුය.

ගැල්ප් පර්යේෂණ ආයතනය එක්තරා සමාජ ස්ථරයක් විශාල වශයෙන් ගරු කරන ආයතනයකි. ඇමරිකාවේ නිව් ජර්සි ප‍්‍රාන්තය කේන්ද්‍ර කරගෙන මෙයට වසර අසූ පහකට කලින් පිහිටුවන ලද මෙම ආයතනය විශේෂයෙන් ජනමතය විමසා බලා එහි ප‍්‍රතිඵල පර්යේෂණය කිරීමෙන් නමක් දිනා ගෙන තිබේ. ජෝර්ජ් ගැල්ප් එහි නිර්මාතෘවරයාය. අද එහි මූලස්ථානය වොෂින්ටන් හි පිහිටා ඇති අතර ලොව පුරා ශාඛා තිහක් හතලිහක් ඇති බව වාර්තා වෙයි. ආයතන කළමණාකරනය, සමාජ සමීක්ෂණ සහ ජන මත විමර්ශන පැවැත්වීම එහි ප‍්‍රමුඛ ව්‍යාපාරය කරගෙන තිබේ. සේවකයන්ට කොටස් අයිතිය ඇති සමාගමක් වශයෙන් මෙහෙයැවෙන ගැල්ප් ආයතනය තොරතුරු සම්පින්ඩණය කර ඉදිරිපත්කරන කරුණු ගැන ඇමරිකාවේ පමණක් නොව ලෝකය පුරා පිලිගැනීමක් තිබේ. ස්වාධීන අදහස් වශයෙන් සලකයි.

ඇමරිකාවේ සියයට හැත්තෑ හතරක ප‍්‍රතිශතයක් වඩා විශ්වාසදායක ආයතනය වශයෙන්  මෙකී සමීක්ෂනය අනුව අනාවරණය කරන විට එය අවධානයට ගැනේ. එරට සමාජයෙන් සියයට 54 ක් පොලිසිය විශ්වාස කරයි. සියයට 38 ක් දේවස්ථානය විශ්වාස කරන අතර ජනාධිපතිවරයා විශ්වාස කරන්නේ සියයට තිස් හතකි. අධිකරණය විශ්වාස කරන ප‍්‍රතිශතය ද එයට සමානය. සෞඛ්‍ය ක‍්‍රමය ගැන සියයට තිස් හයක විශ්වාසයක් තිබේ. බැංකු ක‍්‍රමය ගැන විශ්වාසය තබන්නේ සියයට තිහකි. ලොකු ව්‍යාපාර කෙරෙහි සියයට විසි පහක විශ්වාසයක් හා පුවත් පත් කෙරෙහි සියයට විසි තුනක විශ්වාසයක් ඇති බව ගැල්ප් මත විමසුම පෙන්වයි. රූපවාහිනි ප‍්‍රවෘත්ති කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය සියයට සහ කොන්ග‍්‍රස් මණ්ඩලය ගැන ඇති විශ්වාසය සියයට එකොලහක් බව එහි තව දුරටත් දැක්වෙයි.

ගැල්ප් පර්යේෂණ ආයතනය හෝ ඇමරිකානු සමාජය එරට ආයතන ගැන ඇති විශ්වාසය ගැන කරන මෙම විමසුම අපට වැදගත් නැත. නමුත් ශ‍්‍රී ලංකාවේ පවතින ආයතන කෙරෙහි මෙරට ජන සමාජය තුළ ඇති විශ්වාසය මැන ගැනීම වැදගත්ය. හමුදාව හෝ පොලිසිය ගැන පවතින විශ්වාසයේ ප‍්‍රතිශතය කෙබඳුද? පන්සල, කෝවිල, පල්ලිය හෝ දේවස්ථානය ගැන ඇති විශ්වාසය කොපමණ ද? මෙරට ජනතාවගෙන් තොරතුරු විමසා පර්යේෂණයක කළ හොත් බැංකු, සෞඛ්‍ය, පුවත්පත්, රූපවාහිනි, දේශපාලකයක් ගැන ඇති විශ්වාසයේ ප‍්‍රතිශතය ගැන ප‍්‍රතිඵලය කෙබඳු එකක් විය හැකිද?

මෙරට ජන සමාජයේ පද්ධති කෙරෙහි පවතින විශ්වාසය යම් පමණකින් එහා මෙහා වී තිබේ. ක‍්‍රියාකාරීත්වය ගැන ගැටළු ඇත. ඉතාම ඉහළින් පවතින බව පෙනෙන ආයතනයක් කෙරෙහි පොදු ජනතාවගේ විශ්වාසය හිතා ගැනීමට නොහැකි තරමට පහත එකක් බවව අනුමාන කළ හැකිය. විශ්වාස කර ඡන්දය දී පත් කරගන්නා මහජන නියෝජිතයන් ගැන ජනතාව අඩුම විශ්වාසයක් පළකිරීම පුදුමයට පත් විය යුතු තත්ත්වයක් බව ද සඳහන් කළ යුතුය. ජනතාව වෙනුවෙන් සේවය කළ යුතු ජනතා මෙහෙවර වෙනුවෙන් කැප විය යුතු අංශ සිය වගකීම පැත්තකට දමා ක‍්‍රියා කරන විට විශ්වාසය පිරිහීයාම වැලැක්විය නොහැකිය. ස්වභාවය එයයි.

පලූදු වන විශ්වාසය නැවත තහවුරු කරගැනීම වැදගත්ය. තමන්ගේ තරම දැනගෙන එය නැවත සකස් කර ගැනීමට පියවර ගැනීම උසස් සමාජයක ලක්ෂණය විය යුතුය. විශ්වාසදායක අන්දමට කටයුතු කරන්නට හැකි ව්‍යුහ හදා ගැනීම සමාජ සහ ආර්ථික දියුණුවේ එක කොටසකි. පරිවර්තනයක් තුළින් අලූත් යුගයක් අපේක්ෂා කරන රටට එකිනෙකා කෙරෙහි ගෞරවය හා විශ්වාසය තහවුරු කරන සරල වෙනස්කම් ගැන අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්ය.

 

මෙක්සිකෝවේ නව ජනපතිගේ ආදර්ශය

ප්‍රතිචාරයක් ලබාදෙන්න

milinda-prashna

2018/07/11- ලංකාදීප

දකුණු ඇමරිකාවේ විශාලතම ආර්ථිකය සහිත රටවල් අතර දෙවැනි තැන හිමි මෙක්සිකෝ රාජ්‍යයේ වැසියෝ පසුගියදා අලූත් ජනාධිපතිවරයෙකු පත් කරගත්තේය. එතෙක් බලයේ සිටි පක්ෂයේ අපේක්ෂකයාට සියයට විසි දෙකක ඡන්ද ප‍්‍රතිශතයක් ලබාදී තුන්වැනි තැනට තල්ලූ කරන ලද එරට වැසියෝ අලූතින් පිහිටුවන ලද රීජෙනරේෂන් පක්ෂයේ නායක, අන්ද්‍රෙස් මැනුවෙල් ඔබ්රෙඩෝ සියයට පනස් තුනක ප‍්‍රතිශතයකින් බලයට පත් කරන ලදහ.

විවෘත ආර්ථික ක‍්‍රමයෙන් බිහිවී ඇති ධනවාදී සමාජය තුළ දුප්පත් පොහොසත් පරතරය දරුණු ලෙස වර්ධනය වී ඇති බව ඡන්ද රැස්වීම් වල දී ප‍්‍රසිද්ධියේ කියා සිටි අන්ද්‍රෙස් මැනුවෙල් එය සිය ප‍්‍රමුඛ සටන් පාඨය කරගත්තේය. මත් ද්‍රව්‍ය වසංගතයට එරෙහි විය. දුප්පතුන් ගලවා ගත යුතු අතර දුෂිත දේශපාලනය ප‍්‍රතික්ෂේප කළේය. දූෂණය මැඩ අලූත් පාලන ව්‍යුහයක් ගොඩනගන බවට පොරොන්දුවක් දුන් අතර ජනතාව එය විශ්වාස කර තිබේ.

බලයට පත් වූ මෙක්සිකෝ ජනාධිපති අන්ද්‍රේස් දින පහක් තුළ ජනතාව අපේක්ෂා කළ වෙනස ප‍්‍රායෝගිකව ඔප්පු කර තිබේ. පරිවාර ආරක්ෂකයන් අනවශ්‍ය බව කියා ඇති හෙතෙම ජනතාව සහ මාධ්‍ය තමන්ගේ ආරක්ෂාව සපයනු ඇති බව කියා ඇත. ලෝකයේ වඩා අනාරක්ෂිත රටවල් අතර ප‍්‍රධාන තැනක් ගන්නා මෙක්සිකෝවේ හිටපු ජනාධිපතිවරයා ගිනි අවි හදුනා ගත හැකි නවීන තාක්ෂණික මෙවලම් වලින් සන්නද්ධ දේහාරක්ෂක බලකායක ආරක්ෂාව ඇතිව සිටියේය. වසර දහයක් තුළ මනුෂ්‍ය ඝාතන ලක්ෂ දෙකක් වාර්තා වූ මෙක්සිකෝවේ එම තීරණය අසාධාරණ එකක් නොවේ. මෙක්සිකෝව මත් ද්‍රව්‍ය වසංගතයට බලවත් සේ ගොදුරු වී ඇති අතර එය විශාල මාෆියාවකි. මෙක්සිකෝ දේශ සීමාව මායිම් කරමින් රටවල් වෙන්කරන තාප්පයක් බැඳිමට ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයා තීරණය කරන්නේ අනවසර ශ‍්‍රමික හා මත් ද්‍රව්‍ය ජාවාරම ඉහවහා යාමේ ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. පසුගිය වසරේ පමණක් මත් ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් ගේ ගැටුම් හෙයින් මනුෂ්‍ය ඝාතන විසි නම දහසක් වාර්තා වූ අතර ඝාතන වලට  ප‍්‍රසිද්ධ රටක පත් වූ අලූත් ජනාධිපතිවරයා දැඩි ආරක්ෂාව ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීම ආන්දෝලනයක් ඇති කර තිබේ.

ජීවිත ආරක්ෂාව ජනතාවට හා මාධ්‍යයට භාර දුන් අන්ද්‍රෙස් මැනුවෙල් ජනාධිපතිවරයා සුඛෝපභෝගී වාහන වෙනුවට සාමාන්‍ය වොක්ස්වැගන් ජෙටා රථයක් නිල වාහනය වශයෙන් තෝරා ගෙන ඇත. එය එ රට ඌබර් ටැක්සි සේවාවේ ජනප‍්‍රිය වාහනය බව සඳහන් කළ යුතුය. මැති ඇමැතිවරුන්ට හා නිලධාරීන්ට අධික වියදමින් රට තුළ ගුවන් යානා වලින් හෝ හෙලිකොප්ටර් සංචාර තහනම් කර තිබේ. ජනාධිපති වැටුප අඩු කර ඇති අතර තමන්ගේ වැටුප කපා හරින විට ගුරුවරුන්ට හෝ හෙදියන්ට වැඩි වැටුප් ගෙවිය හැකි බව ප‍්‍රකාශ කර ඇත. මහේශාඛ්‍ය ජනාධිපති මන්දිරය අනවශ්‍ය බව දන්වා ඇති අලූත් ජනාධිපතිවරයා එය මෙක්සිකෝවේ කලාගාරයක් බවට හරවන ලෙස උපදෙස් දී ඇති අතර සාමාන්‍ය නිවසක් වාසස්ථානයට තෝරා ගෙන තිබේ. ජනාධිපති අන්ද්‍රෙස් අවසානයට මතුකරන සංකල්පයක් තිබේ. එය ඉතාම වැදගත්ය. දුප්පත් මිනිසුන් ජීවත්වන රටක පොහොසත් ආණ්ඩුවක් නොවීමය.

හැමදෙනාටම සවන්දෙන, හැම දෙනාම බලාගන්නා සහ සෑම සියළු දෙනෙකුටම ගෞරව කරන නව පාලනයක් බිහි කරන බව ඡනාධිපති ඡන්ද ප‍්‍රචාරණ වේදිකාවේ දී ප‍්‍රතිඥා දුන් අන්ද්‍රෙස් මැනුවෙල් ජනාධිපතිවරයා සමාජයේ පහල ස්ථරයේ මෙතෙක් නොසැලකිල්ලට ලක් වූ ජන කොටස වෙත වැඩි අවධානයක් යොමු කරන බව එක හෙලා කියා සිටියේය.

ඡන්ද වේදිකාවේ දී දහසක් පොරොන්දු දෙන දේශපාලකයන් බලයට පත් වූ පසු ජනතාවගේ බදු වලින් පොහොසත් වන ආණ්ඩු වල සුඛිත මුදිතව ජීවත්වන රටවල් ඇති ලෝකයක මෙක්සිකෝ ජනාධිපතිවරයාගේ ආරම්භය විශාල ජනප‍්‍රසාදයක් අත්පත් කරගෙන තිබේ.

රඹුටන් ගෙඩිය දෙස අලුත් මානයකින්

ප්‍රතිචාරයක් ලබාදෙන්න

milinda-prashna

2018/07/04 – ලංකාදීප

රඹුටන් වාරය උදා වී තිබේ. සෑම නගරයකම මග දෙපස රඹුටන් අලෙවියෙහි නිරත ලොකු කුඩා වෙලෙන්දෝ දැකගත හැකිය. වෙළදුන් වටා එකතු වූ බාල මහළු ගනුදෙනුකරුවෝ අත ඇති මුදලට රහ පිරි රඹුටන් මිල දී ගැනීමට යුහුසුළු වෙමින් සිටිති. ප‍්‍රධාන මාර්ගවල දෙපැත්තේ රඹුටන් විකුණන වෙලෙන්දෝ රුපියල් සියයකට ලැබෙන ගෙඩි ගණන සඳහන් පුවරු ප‍්‍රදර්ශනය කර තිිබේ. රඹුටන් ගෙඩියක් රුපියල් පහක සිට දහය දක්වා මිල පරාසයක බව පෙනේ. මෙම මිල අනුව සාමාන්‍ය ජනතාවට රඹුටන් මිලයට ගැනීම පහසු නැත.

රඹුටන් මිල වැඩි නමුත් වගාකරුවන්ට ලැබෙන ආදායම වෙනස් වී නැත. ‘‘වෙළෙන්දෝ ගස්  පිටින් බදු ගන්නේ නොවටිනා ගණන් වලට. හැබැයි විකුණන්නේ සුපිරි මිල ගණන් වලට.’’ රඹුටන් වගා කරුවෝ නගන මැසිවිල්ලකි. අවුරුද්දකට එක වතාවක් අස්වැන්න ලැබෙන මෙම වගාව කරගෙන යාම පහසු නැත. රඹුටන් ගහකට විශාල ඉඩ ප‍්‍රමාණයක් අවශ්‍යය. ඉඩම් මිල ගණන් වැඩි වෙමින් පවතින වර්තමාන කාලයේ දී රඹුටන් වලට ප‍්‍රකට මල්වානේ පවා වගාව නඩත්තු කිරීම වෙනුවට ඉඩම් කැබැලිකර විකිණීම ලාභදායක වී තිබේ. සම්ප‍්‍රදායික වගාකරුවෝ සෑහෙන මහන්සියකින් අතු කප්පාදු කර පොහොර යොදා, මල් හටගන්නා කාලයේ සිට අස්වැන්න නෙලා ගන්නා තෙක් වදුරන්, වවුලන් ගේ සිට කපුටන් දක්වා හානිකර සතුන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගත යුතුය. ඇතැම් වගාකරුවෝ රාත‍්‍රිය විදුලිය පහන් වලින් ආලෝකවත් කර නිශාචර සතුන්ගෙන් රඹුටන් බේරා ගනී. ඉන් පසුව එන වෙළදුන්ගෙන් ද ගැලවීමක් නැත. තොග වශයෙන් මිල දී ගන්නේ ඉතාම අඩු මිලකටය. සත දහයට පහලොවට මිලට ගත් රඹුටන් නගරයේ දී රුපියල් වලින් විකිණෙන විට වගාකරුවෝ කණස්සල්ලට පත්වෙති.

නගරයේ රඹුටන් විකුණන වෙලෙන්දන්ට ද කතාන්දරයක් තිබේ. ගස් වලින් කඩා ගැනීමට කුලීකරුවෝ සොයා ගැනීම දුෂ්කරය. අස්වැන්න නගරයට ප‍්‍රවාහනය කිරීම සඳහා වාහන කුලිය දෙතුන් ගුණයකින් වැඩි වී ඇත. සුළු වෙලෙන්දන්ට මහ මග කුඩා තාවකාලික අලෙවි සැල හදාගන්නට පලාත් පාලන ආයතන ඉඩ දෙන්නේ නැත. අවසර ගැනීමට සිදුවෙයි. එයට මිලක් තිබේ. කසල බැහැර කිරීම ද ප‍්‍රශ්නයකි. අතරමැදියන්ට ද ගෙවන්නට සිදුවෙයි. දවසකට රඹුටන් දාහක් අලෙවි කරගන්නට ලැබෙන්නේ කලාතුරකින්ය. ගන්න එන අය ඉල්ලන්නෙ අලූත්ම රඹුටන්ය. දවසක් දෙකක් ඇතුලත විකුණා ගත නොගත්තොත් ඉවතට විසි කිරීම හැර විකල්පයක් නැත. සියළු වියදම් අවසානයේ දී ගෙඩියකින් රුපියලක්වත් ලාබ නැති බව සුළු වෙලෙන්දෝ නගන මැසිවිල්ල වී තිබේ. රතට රතේ විකුණන රඹුටන් රහ බලන්නට අතට එන අතරවාරයේ මිල හැදෙන්නේ මෙම සියළු වියදම් වල එකතුවෙන් බව තේරුම්ගත යුතු වැදගත් කාරණයකි. රඹුටන් පමණක් නොව මෙරට හැදෙන එලවලූ, පලතුරු යනා දී සෑම බව භෝගයකම පසුබිම එයට නොවෙනස්ය. වගාකරුවා හා පාරිභෝගිකයා අතර අක‍්‍රමවත්, අසංවිධානාත්මක චක‍්‍රයක් ඇති අතර විශාල නාස්තියක් සිදුවෙයි. ඉහළ ප‍්‍රතිපල අපේක්ෂාවෙන් කෘෂි අංශය ගැන කරන පර්යේෂණ තිබේ. අලූත් සොයා ගැනීම් ඇත. ජාත්‍යන්තර වෙළඳ පොල ගැන අවබෝධයක් තිබේ. රඹුටන් පමණක් නොව මෙරට වගා කරන බොහෝ වගා ද්‍රව්‍ය වල අස්වැන්න සම්බන්ධ අවසාන විග‍්‍රහය දුක්බර එකකි.

මැලේසියාවෙන් ශ‍්‍රී ලංකාවට රඹුටන් ලැබුණ බව ඉතිහාසය අනාවරණය කරයි. මෙරට යටත් කරගෙන සිටි පෘතුගීසි ජාතිකයෝ ගෙන එන ලද පැල වලින් රඹුටන් රට පුරා ව්‍යාප්ත වී තිබේ. වාර්තා සලකා බලන විට ප‍්‍රධාන රටවල් තුනක් ජාත්‍යන්තර වෙළඳ පොලට අවශ්‍ය රඹුටන් වලින් සියයට අනූපහක් සපයයි. වැඩිම දායකත්වය තායිලන්තයයි. ඒ හැරුණ විට ඉන්දුනීසියාව හා මැලේසියාව ලෝක වෙළඳ පොල ජය ගෙන ඇති අනෙක් රටවල් දෙක වශයෙන් සඳහන්ය. නැවුම් පලතුරක් වශයෙන් අසුරා අපනයනය කරන අතර රඹුටන් මද ටින් කර අලෙවියට ද අවස්ථාවක් ඇත. ජෑම් හා ජෙලි වශයෙන් ද රඹුටන් සකස් කෙරේ. අස්වැන්න ලැබෙන කාලයට ඒවා වැඩිපුර පරිභෝජනය කරනු සඳහා උත්සව සංවිධානය කෙරේ. මිදි හා තක්කාලි යනාදිය සඳහා සැනකෙලි පැවැත්වෙයි. එයින් සංචාරක ආකර්ශනයක් ඇති වෙයි. ගහෙන් කඩා පාරේ විකිණීමට වඩා වෙනස් පැති සොයා රඹුටන් වගාව යොමු කළ යුතු බව පැහැදිලි කළ යුතුය.